Integracja Dzieci

1) Program nauki spożywania posiłków przy użyciu sztućców

Problem: jedzenie rękoma.
Cel: spożywanie posiłków przy użyciu sztućców.

Procedury osiągania celu:

1. Początki są trudne! Nie zrażaj się niepowodzeniem. Na pewno uda się wam osiągnąć cel.
2. Bądź z tyłu! Siadaj za dzieckiem podczas każdego posiłku. Dziecko potrzebuje twojego wspomagania fizycznego
3. Ręka na ręce! Przytrzymaj swoją lewą dłonią lewą rękę dziecka na stole (jeśli dziecko jest praworęczne) lub przytrzymaj swoją prawą dłonią prawą rękę dziecka (jeśli jest leworęczne). Dzięki temu kształtujesz prawidłową pozycję ciała dziecka, zachowujesz symetrię ciała. Rób to przez cały czas trwania posiłku.
4. Ręka na łyżce! Prawą rękę dziecka (jeśli jest praworęczne) lub jego lewą rękę (jeśli jest leworęczne) zaciśnij na łyżce/widelcu, a swoją prawą dłoń zaciśnij na ręce dziecka. Razem nabierajcie pokarm na łyżkę/widelec i kierujcie go do buzi dziecka. Staraj się zachęcać je do kontroli wzrokowej tego, co się dzieje.
5. Karm wyłącznie z bezpiecznych warunkach! Podczas jedzenia dziecko nie może płakać, wyrywać się itp.
6. Nie krzycz! Nie daj się sprowokować. Twoja siła tkwi w cierpliwości, systematyczności i przekonaniu, że to, co robisz, ma sens. Pamiętaj o zasadzie: „Stanowczo, ale łagodnie i bez lęku”.
7. Powstrzymaj dziecko przed ucieczką! Zablokuj swoją nogą krzesło lub nogi dziecka.
8. Pamiętaj! Twoim celem nie jest nakarmienie dziecka, ale uczenie go jedzenia przy użyciu sztućców. Niech dziecko zje tyle posiłku, ile potrzebuje i chce. Ważne jest, żeby zrobiło to, posługując się widelcem/łyżką.
9. Pamiętaj! Zasada jedzenia przy stole musi obowiązywać wszystkich domowników w każdej sytuacji (np. wizyty znajomych i wizyty u znajomych).

Zasady:

– Karm dziecko wyłącznie wtedy, kiedy siedzi na krześle przy stole, na krzesełku z blatem lub w innym specjalistycznym urządzeniu z blatem. Jeśli aktualnie w pobliżu nie ma stołu, pamiętaj, że dziecko musi siedzieć np. na podłodze.
– Nie karm dziecka, kiedy biega, bawi się itp.
– Wyznacz w domu określone miejsce do spożywania posiłków (np. stół i krzesło).
– Dziecku nie wolno chodzić z jedzeniem po pomieszczeniu.
– Sukces programu tkwi w konsekwencji i systematyczności.
– Procedury należy realizować do czasu, kiedy dziecko nauczy się jeść sztućcami przy stole.

Warto przeczytać! / Przedszkole integracyjne Lubartów

• Hillis A. (2009). Od piersi do talerza, czyli jak karmić małe dziecko. Tłum. B. Jóźwiak. Poznań: Rebis.
• Krzyżanek J. (2011). Dobre maniery, czyli savoir~vivre dla dzieci. Poznań: Papilon.
• Krzyżanek J. (2016). Dobre maniery nie tylko dla przedszkolaków. Kielce: Jedność.
• Nadeau N. (2001). Przy stole. Warszawa: Rea.
• Nożyńska-Demianiuk A. (2016). Savoir-vivre dla najmłodszych, czyli zasady towarzyskiej ogłady. Żychlin: Books.

2) Samodzielne zasypianie

Sen to czas na regenerację, odpoczynek i wzrost. Wyspane dziecko jest pogodne, radosne, chętne do zabawy i nauki. Niedostatek snu powoduje zmęczenie, ale może być także przyczyną trudności z koncentracją uwagi, zdenerwowania czy ogólnych problemów z zachowaniem. Problemy, jakie napotykają rodzice, to: opór przed położeniem się do łóżka, problem z zaśnięciem, wybudzanie się w nocy, przychodzenie w nocy do łóżka rodziców.

Istnieje wiele przyczyn trudności ze snem u małych dzieci. Takimi powodami mogą być podwyższona wrażliwość sensoryczna (tzw. dzieci nadwrażliwe sensorycznie) lub zbyt duże pobudzenie sensoryczne (np. spowodowane pewnym typem profilu sensorycznego, niewłaściwymi działaniami środowiskowymi). Kłopoty ze snem, jeśli zakłócają życie rodziny lub/i dziecka, warto skonsultować ze specjalistą, który oceni profil sensoryczny pacjenta, wskaże czynniki środowiskowe prowokujące oraz udzieli stosownych wskazówek.

Warto pamiętać, że zasypianie jest rodzajem wyuczonego zachowania, umiejętności, którą można zwyczajnie nabyć. Proponuję więc wprowadzić w domu dobre nawyki zasypiania. W związku z tym należy ustalić zapotrzebowanie snu dla danego dziecka, określić rytm dobowy jego snu (o której wstaje, o której ma drzemkę, o której idzie spać) oraz rytm dnia (posiłki, zabawa, spacer, kąpiel itd.).

W nauce każdej umiejętności trzeba dbać o reguły. Zasypianie nie jest wyjątkiem. Konsekwencja i cierpliwość rodziców to złote zasady opanowywania różnych umiejętności przez dziecko. Przygotowanie do zaśnięcia powinno być codziennie poprzedzone tzw. rytuałem, czyli zestawem czynności, które z reguły dotyczą: kąpieli, zakładania piżamy, słuchania bajki/kolysanki. Taki rytuał można ustrukturalizować za pomocą obrazków, piktogramów lub zdjęć. Wystarczy na tablicy lub na kartce papieru kolejno ułożyć (przykleić) obrazki, piktogramy lub zdjęcia przedstawiające wspomniany rytuał: kolacja, kąpiel, wspólne czytanie itd. Żeby sen przyszedł szybciej, warto pamiętać o kilku sprawach:

• Zajęcia w ciągu dnia – należy zadbać o zróżnicowaną aktywność, zwłaszcza fizyczną (pobyt na świeżym powietrzu, zabawy ruchowe z ciężką pracą mięśni itp.). Umiarkowane zmęczenie z reguły jest sprzymierzeńcem snu. Warto także pamiętać o tym, że zbyt dużo atrakcji może utrudnić zaśnięcie.
• Bez szaleństw – do snu trzeba dziecko przygotować. Niewskazane jest oglądanie przed snem telewizji3, granie w gry komputerowe, emocjonujące zabawy.
• Nastrój snu – warto zadbać o nastrój usypiania: wyłączyć telewizor, radio; włączyć nocną lampkę, muzykę (np.: kołysanki, szum fal) Warto pamiętać o temperaturze powietrza w pokoju (optimum to około 18-20 stopni) i jego wywietrzeniu. Dobrze byłoby, gdyby zasypianiu towarzyszyła względna cisza. Istotne jest rozróżnienie na sen dzienny, który nie powinien odbywać się w całkowitej ciszy, i na sen nocy, podczas którego cisza jest ważnym czynnikiem wpływającym na jego jakość.
• Maskotka – przytulanka pomaga odgonić koszmary. Z nią dziecko czuje się bezpiecznie.
• Kolacja – ostatni posiłek dnia powinien być spożywany około godziny 18-19 (dotyczy to zarówno 3-latka, jak i 12-latka). Jego forma powinna być lekka, np. banan, ciepłe mleko.
• Masaż – kojący masaż uspokaja, relaksuje, daje poczucie bliskości oraz bezpieczeństwa.
• Czytanie — lektura bajek przed snem to czas niezwykle ważny. Ta chwila umacnia więzi rodzinne, pozwala na wyciszenie się i przygotowanie do snu. Warto pamiętać, że ważna jest treść bajek, które prezentujemy przed zasypianiem. Powinna ona być łagodna, przyjazna, niewzbudzająca lęku.
• Regularność zasypiania – od początku dziecko powinno wiedzieć, że istnieje stała pora kładzenia się spać, np. po wieczorynce. Stała pora snu dziecka stwarza ramy bezpieczeństwa i porządkuje życie rodzinne.

Dzieci mogą próbować różnych forteli, żeby odwlec moment zaśnięcia. Mogą wychodzić z pokoju, płakać, złościć się itp. Ważne, żeby nie stracić cierpliwości i konsekwentnie odprowadzać dziecko do łóżka. W nauce każdej umiejętności trzeba być elastycznym. Jeśli dziecko ma ewidentny problem z zaśnięciem, można spróbować przesunąć czas zasypiania. W przypadku dzieci, które usypiają tylko w obecności kogoś, można zastosować zasadę stopniowego wycofywania się, czyli oddalania się od dziecka – np. usiąść na podłodze, zamiast leżeć na łóżku.

Podobnie jak w treningu czystości zbyt restrykcyjna postawa rodzica, nadmierne przywiązanie do ustalonego schematu i słabe reagowanie na potrzeby dziecka (np. brak reakcji rodzica na płacz, nierozpoznanie potrzeby dziecka) mogą pogłębić problemy z zasypianiem i wpłynąć na jakość snu./ Przedszkole integracyjne Lubartów

3) Słowo o wyglądzie zewnętrznym

W kontaktach międzyludzkich bardzo ważne jest pierwsze wrażenie. Często pierwsze sekundy spotkania decydują, czy chcielibyśmy kontynuować znajomość czy wręcz odwrotnie – natychmiast ją przerwać. Większość z nas z większym szacunkiem traktuje osoby o schludnym wyglądzie. W stosunku do osób zaniedbanych często odnosimy się z lekceważeniem, pogardą.
Wygląd zewnętrzny jest ważnym wyznacznikiem atrakcyjności człowieka. Niekorzystne wrażenia otoczenia związane z powierzchownością danej osoby często utrudniają skupienie się na dodatnich aspektach jej charakteru. Zadbany wygląd dopasowany do wieku życia (nie wieku umysłowego) jest podstawą akceptacji osoby niepełnosprawnej przez siebie samą i przez otoczenie. Mój apel w tej kwestii jest podyktowany licznymi negatywnymi doświadczeniami dotyczącymi ubierania osób niepełnosprawnych.

Osoby niepełnosprawne to poważni ludzie, których trzeba traktować z należytym każdejnu człowiekowi szacunkiem. Bezwzględnie musimy pamiętać, że to my, rodzice, terapeuci, nauczyciele, kształtujemy w naszych dzieciach (które później stają się dorosłymi ludźmi) nawyki higieny i czystości, poczucie estetyki, zamiłowanie do harmonii i ładu w wyglądzie. Nasz ubiór zmienia się ze względu na pogodę, ale także w zależności od sytuacji. W innym stroju chodzimy do teatru, w innym na wycieczkę, a w innym na uroczystości. Pamiętajmy, że zasada ta dotyczy także naszych niepełnosprawnych podopiecznych.
Każdy z nas jest świadomy własnych niedoskonałości w wyglądzie. Z reguły staramy się to zmienić różnymi „sztuczkami”, np. makijażem, fasonem i kolorystyką ubrań. Dotyczy to również osób niepełnosprawnych, które nie są dużymi dziećmi. Są dziewczynkami i chłopcami, a później stają się kobietami i mężczyznami. Nie stwarzajmy okazji, aby osoby te odczuwały dyskomfort ze względu na swoją nieatrakcyjność oraz aby nie zawsze przychylne otoczenie miało powód do żartów. Staromodne ubrania po młodszych braciach i siostrach, powyciągane swetry, dresowe spodnie na każdą okazję nie są ubiorem wskazanym dla osób niepełnosprawnych. Dbajmy o to, aby ich strój był czysty, wyprasowany, schludny, w miarę możliwości zgodny z ich preferencjami.

Niestety nadal możemy spotkać dorastające dzieci (około 10-15 lat), które chodzą w czapkach wiązanych pod szyją z pomponami, w ubraniach zniekształcających sylwetkę, w butach, które wyglądem przypominają trepy. No i przedszkolne i szkolne gale. Niestety często zobaczyć na nich można dzieci, które stoją w dresowych, wypchanych na kolanach spodniach moro i bluzce nie pierwszej świeżości pośród odświętnie wyglądających pozostałych przedszkolaków czy uczniów. Czy w takiej sytuacji dziecko tak wyglądające ma szansę zaakceptować siebie, poczuć się członkiem społeczności i wykształcić w sobie nawyk doboru stroju do okazji? A argument, którego używają niejednokrotnie rodzice: „ona/on i tak nie rozumie, no to po co?”, pokazuje ich stosunek do dziecka.

Sytuacja finansowa większości rodzin wychowujących dziecko niepełnosprawne nie jest najlepsza. Myślę jednak, że ogromna liczba sklepów oferujących odzież (niezniszczoną, a często nawet nową) z tzw. drugiej ręki (sklepy z tanią, używaną odzieżą) mniej zamożnym rodzicom pozwoli na dobór odpowiedniego stroju dla własnego dziecka. Dzisiejsze trendy dotyczące np. zero waste dają jeszcze większe możliwości nabywania różnych towarów z tzw. drugiej ręki.

Czyż nie każdy z nas lubi ładnie wyglądać? Czyż nie poprawia nam się humor, kiedy patrzymy w lustro i podobamy się sobie? Naturalnie, że tak. Czemu więc nie pomyślimy o tym w przypadku dziecka niepełnosprawnego?

Pozwólmy im założyć jakiś aktualnie modny gadżet (czapka, szalik, T-shirt itp.). Pamiętajmy o zmianie stroju w zależności od okazji. Podkreślajmy ich ładny wygląd – zaprowadźmy osobę przed lustro, pochwalmy fryzurę, kolor bluzki. Zwracając uwagę na wygląd osoby, będziemy kształtować taką dbałość u niej samej. Dobierajmy odzież do płci, figury, wieku życia(!), wzrostu. Pomóżmy w dopasowaniu dobrej fryzury, kosmetyków (zwłaszcza w okresie dojrzewania), okularów. A dlaczego nie zafarbować włosów? A dlaczego nie pomalować paznokci? A dlaczego nie zrobić fryzury na ulubionego piłkarza? A może wspólne zakupy? Są one doskonałą okazją do uczenia wielu funkcjonalnych umiejętności: jazdy komunikacją miejską, wybierania właściwej odzieży, przymierzania jej, stania w kolejce do kasy, płacenia, proszenia o pomoc w znalezieniu rozmiaru. Nawet jeśli osoba niepełnosprawna nie potrafi komunikować się werbalnie, to korzyścią będzie słuchanie tego, co mówi opiekun, i obserwowanie tego, co robi. A może zdarzy się życzliwy sprzedawca, który zechce nawiązać rozmowę (np. przy użyciu książki komunikacyjnej, Mówika)? Może będzie znał gesty? Taka wycieczka do sklepu to także budowanie pozytywnego wizerunku osoby niepełnosprawnej w środowisku i zwiększanie tolerancji neurotypowych ludzi na odmienność. Jakimś rozwiązaniem są także wspólne zakupy Online. One także uczą umiejętności funkcjonalnych, np. obsługi komputera, wyszukiwania, wybierania, płacenia w formie elektronicznej.
Myśląc o wyglądzie zewnętrznym, pamiętajmy zawsze o godności osoby niepełnosprawnej bez względu na to, czy jest ona dzieckiem czy już dorosłym, i niezależnie od tego, jaki charakter ma jej niepełnosprawność.

Ona też chciałaby wyglądać po prostu dobrze. / Przedszkole integracyjne Lubartów